Verwachtingen positief inzetten of juist loslaten

We hebben allemaal verwachtingen. Over onszelf, over anderen, over hoe situaties verlopen en wat het leven ons brengt. Maar wat als die gedachten ons gaan belemmeren, bijvoorbeeld omdat we steeds teleurgesteld worden? Dan is het tijd om te ontdekken hoe je je verwachtingen kunt loslaten of bijstellen. Maak de stap naar een vrijer en gelukkiger leven!

Het nut van een verwachtingspatroon

Een verwachting is een beeld of aanname over hoe iets gaat verlopen. We kunnen van alles verwachten, bijvoorbeeld van onszelf, maar ook van anderen. Soms is dat realistisch, soms echt niet. Als je iets verwacht op basis van eerdere ervaringen en gangbare opvattingen heet dat een verwachtingspatroon. Dat kan best praktisch zijn want zo zorgen ze ervoor dat we erop in kunnen spelen. Je verwacht bijvoorbeeld dat wanneer je ’s ochtends in de spits gaat rijden, je dan in de file komt te staan. Je gaat daarom op een ander tijdstip weg of neemt een andere route om toch op tijd te komen. 

Verwachtingen of toch verlangens

Behalve zo’n nuttig verwachtingspatroon, zijn er ook verwachtingen die nauw verwant zijn aan onze dromen, verlangens en wensen. In dat geval denk je niet alleen dat iets gaat gebeuren, maar hoop je het ook. Als die verwachting uitkomt of zelfs overtroffen wordt, dan zorgt dit voor een geluksgevoel. Loopt het anders, dan kun je hier juist teleurgesteld door worden. Het is daarom goed om je ervan bewust te zijn welk verlangen ten grondslag ligt aan je verwachting. Dit verlangen zit in jou, je bent er zelf verantwoordelijk voor. Dat klinkt misschien zwaar, maar zie het eens zo: het betekent ook dat je er invloed op hebt. En die heb je niet op externe factoren die ervoor zorgen dat jouw verwachting wel of niet uitkomt. Focus daarom op dat wat je écht graag ziet gebeuren en steek daar energie in. Zo kun je je hoge verwachtingen bijstellen of zelfs helemaal loslaten. 

Hoe je verwachting de werkelijkheid beïnvloedt

Zoals jij je verwachtingen kunt beïnvloeden, kunnen zij ook invloed hebben op jou. We zijn heel veel bezig met de toekomst. Wat willen we bereiken? Welke persoonlijke ontwikkeling willen we doormaken? Waar willen we over vijf jaar staan? Ook als je een heel mindful persoon bent en goed op weg bent om in het hier en nu te leven, is het onwaarschijnlijk dat je geen ideeën of plannen voor de toekomst hebt.

Bewust of onbewust hebben de verwachtingen invloed op hoe je je gedraagt en daarmee dus ook op de werkelijkheid. Als je verwacht dat je de trein niet gaat halen, ga je onbewust langzamer lopen en is de kans dus groot dat je inderdaad de trein mist. Draai het eens om: je verwachtingen kunnen dus ook een positief effect hebben. Bij positieve verwachtingen ga je harder je best doen om deze waar te maken. Verwachtingen veranderen dan meer in doelen en daarvan heb je zelf meer in de hand of je ze bereikt.

Kun je leven zonder verwachtingen?

Als we goed om kunnen gaan met verwachtingen en ze ons zelfs helpen om doelen te bereiken, is er niets mis mee. Maar het is wel belangrijk om een onderscheid te maken tussen mogelijkheden, waarbij alles open ligt, en verwachtingen, waarbij je op een bepaald resultaat gericht bent. Bereik je dat resultaat niet, dan is de teleurstelling groot. Anders dan wanneer je open staat voor verschillende uitkomsten. Daarom doen we er goed aan om in het algemeen minder en ook minder hoge verwachtingen te hebben. Laten we naar een alledaags voorbeeld kijken. Je hebt een drukke werkweek achter de rug en je verwacht dat jij en je partner de zaterdag lekker samen gaan ontbijten bij dat leuke café om de hoek en daarna gaan wandelen. Op zaterdagochtend blijkt je partner echter andere plannen te hebben: uitslapen en daarna thuis chillen. Je baalt en wordt misschien zelfs boos. Wat als je zonder verwachting het weekend in was gegaan en open had gestaan voor alle mogelijkheden van een vrije zaterdag? De situatie was niet per se anders of beter geweest, maar omdat je niets verwachtte, voelt het ook niet als een klap in je gezicht dat het niet jouw ideale zaterdag wordt.

En zo werkt het ook met verwachtingen aan jezelf. Als jij een enorme takenlijst hebt en verwacht die aan het einde van de dag klaar te hebben, ben je teleurgesteld als dat niet lukt. Als je die verwachting niet hebt, is elke afgeronde klus mooi meegenomen. En dat betekent dus niet dat een leven zonder verwachtingen ook automatisch een leven zonder doelen en ambities is. Je kunt best doelstellingen hebben zonder hier gelijk hoge verwachtingen aan vast te hangen. Eigenlijk is juist het tegenovergestelde waar: het loslaten van verwachtingen kan juist bijdragen aan je persoonlijke groei omdat je openstaat voor verschillende mogelijkheden en de uitdaging zonder belemmering aan kunt gaan.

Verwachtingen loslaten: 5 tips

In veel gevallen is het dus positief om je hoge verwachtingen wat bij te stellen of zelfs helemaal te laten varen. Maar hoe kun je je verwachtingen loslaten? Dat is moeilijk, maar niet onmogelijk. Begin eens met deze vijf tips.

1. Leef in het hier en nu. Als je aandacht hebt voor wat je op dit moment doet en hier tevreden mee bent, kun je gelukkig zijn zonder steeds over de toekomst na te denken en verwachtingen te scheppen. Vind je mindfulness best lastig? Gebruik Chapters om de tijd voor rust en zelfreflectie te nemen.

2. Accepteer dat je soms geen controle hebt. Door een idee te hebben van wat er gaat gebeuren, kun je onterecht het gevoel krijgen dat je de situatie beheerst. In werkelijkheid heb je geen controle over bijvoorbeeld het gedrag van anderen, het verleden en het weer. Als je al die verwachtingen kunt loslaten, houd je meer energie over om je te richten op wat er echt toe doet.

3. Streef niet altijd naar perfectie. Als je tevreden bent met minder, hoef je ook minder hoge verwachtingen te hebben.

4. Doe een kleine oefening om jezelf te bevrijden van verwachtingen. Schrijf ze eerst op en streep daarna minimaal de helft door. Met de streep die je zet, neem je ook echt afscheid van deze verwachting. Merk je dat ‘ie weer terug in je hoofd is? Denk dan terug aan de streep die je zette.

5. Doe het. Of probeer het tenminste. Leven zonder verwachtingen is niet makkelijk, maar je kunt het wel leren. Je verwachtingen loslaten wordt steeds makkelijker naarmate je het vaker doet.