Reflecteren met de STARR-methode

Om te reflecteren op je eigen handelingen, wordt vaak de STARR-methode gebruikt. Deze methode bestaat uit vijf onderdelen: situatie, taak, actie, resultaat en reflectie. Bij deze onderdelen uit de STARR-methode horen vragen die je laten nadenken over jouw rol binnen een gebeurtenis.

Je kunt de reflectiemethode op veel verschillende situaties toepassen om het maximale uit het leermoment te halen. De STARR-methode laat je nadenken en reflecteren waardoor je in de toekomst je eigen handeling misschien anders zal uitvoeren.

De STARR-methode maakt reflectie gestructureerd

De STARR-methode zou je zelfs alledaags kunnen toepassen. Elke dag weer maak je namelijk situaties mee waarvan je kunt leren. Alleen hoe zorg je ervoor dat je van deze momenten ook écht iets leert? De meeste leersituaties gebeuren onbewust, maar door er juist even bij stil te staan en er bewust op te reflecteren, kun je er nog veel meer uit halen.

Hiervoor zijn verschillende methodes, waarvan de STARR-methode een voorbeeld is. Deze techniek geeft je een structuur die je helpt overzichtelijk te beschrijven wat er is gebeurd, hoe jij hebt gehandeld en wat je daarvan vindt. Op die manier kun je zelfreflectie simpel maken en waardevolle leermomenten gebruiken om jezelf te ontwikkelen. 

Zo werkt de STARR-methode

Of je nu stage loopt en een reflectieverslag moet schrijven of zelf een moment de tijd wilt nemen om na te denken over een gebeurtenis en in de Vertellis Chapters schrijft, de STARR-methode helpt je om gestructureerd te reflecteren. De methode bestaat uit vijf onderdelen met bijbehorende vragen die het eenvoudiger maken om je acties en handelingen te overdenken en te reflecteren met STARR. 

Situatie

Je beschrijft de context waarin de gebeurtenis plaatsvond. Wat gebeurde er? Wie waren erbij betrokken? Waar en wanneer speelde het zich af? Beschrijf puur de feiten en omstandigheden, alsof je vertelt wat er in een film te zien was.

Taak

Hierbij gaat het om jouw rol in de situatie. Wat was jouw opdracht? Wat werd er van je verwacht? Dit kan de taak zijn die je van school of van je stagebegeleider kreeg, maar maak het ook persoonlijk. Vraag je bijvoorbeeld af wat jij wilde bereiken en van jezelf verwachtte.

Actie

Vervolgens beschrijf je jouw daadwerkelijke handelingen. Wat heb je gedaan? Wat heb je gezegd? Probeer ook te onderbouwen waarom je het op die manier hebt aangepakt. Als je een opleiding doet, kun je hiervoor gebruikmaken van theoretische concepten die je hebt geleerd.

Resultaat

Stel jezelf de volgende vragen: Wat waren de gevolgen van jouw actie? Hoe reageerden de betrokken personen op wat jij deed? Het gaat er nog niet om of je hiermee tevreden bent, maar alleen om wat er gebeurde na jouw actie.

Reflectie

Ten slotte kun je met de methode van STARR reflecteren op de voorgaande onderdelen. Hoe vond je dat jij het deed? Ben je tevreden over de uitkomst of het resultaat van je handelen? Wat heb je geleerd? Kun je dit ook toepassen in andere situaties? Wat zou je volgende keer anders doen? Probeer je voor een diepgaande reflectie ook te verplaatsen in de mensen die betrokken waren bij de situatie en je af te vragen wat zij over jouw actie zouden zeggen. Deze bevindingen kan je bundelen in een STARR verslag.

Gebruik van de methode: een voorbeeld

Als je een opleiding volgt of stage loopt, is de kans groot dat je reflectieverslag STARR moet schrijven. De STARR-methode helpt je op deze manier om na te denken over wat er goed ging of wat juist niet zo soepel liep. Aan de hand van een voorbeeld laten we zien hoe je dit kunt doen.

Je loopt stage als gymleraar in een brugklas op de middelbare school. Dit is een heel korte samenvatting van de situatie. In je STARR reflectie zou je hier nog aan toe kunnen voegen met wat voor school en leerlingen je te maken hebt. Vervolgens schrijf je op wat je taak was, bijvoorbeeld: ‘Ik moest voor het eerst zonder begeleiding een volledige gymles van een uur voorbereiden en uitvoeren.’ Als hiervoor speciale verwachtingen waren, zoals van je stagebegeleider, schrijf je die ook op.

Dan is het tijd om heel nauwkeurig te beschrijven hoe je de gymles gaf. Leg ook uit waarom je voor een bepaalde warming-up of activiteit had gekozen. Gebruik hierbij de leerstof van je opleiding. Zijn er methodes of technieken om een gymles voor te bereiden of om uitleg te geven? Laat dan zien dat je hier kennis van hebt.

Beschrijf daarna wat de reactie van de kinderen was. Gingen ze bijvoorbeeld zonder verdere vragen de activiteit uitvoeren? Waren ze enthousiast en niet te stoppen of juist snel verveeld? Ten slotte reflecteer je op de gymles. Je schrijft op wat je vond dat er goed of minder goed ging en welke feedback je van je begeleider kreeg. Sluit de STARR-methode reflectie af met wat je bij de volgende gymles anders zou doen. 

7 tips om nog beter STARR te reflecteren

Om met de STARR-methode je reflectie nog zinvoller te maken, hebben we een aantal tips:

1. Schrijf in de ik-vorm zodat je je echt focust op jouw rol in de situatie. Zelfs als je de reactie van anderen beschrijft, kun je dit in de ik-vorm doen.

2. Stel jezelf open vragen want daardoor krijg je veel diepgaandere inzichten en – erg belangrijk als het een opdracht voor school is – kun je een uitgebreid reflectieverslag schrijven.

3. Beschrijf de situatie eerst objectief zonder er een waardeoordeel over te hebben. Beperk je dus tot de feiten voordat je bij het laatste onderdeel van de STARR, reflectie, ook je mening gaat geven.

4. Kijk niet alleen naar de problemen en dingen die fout gingen, maar ook naar je successen. Je kunt namelijk evenzeer leren van wat er goed ging. 

5. Vraag anderen om met je mee te reflecteren zodat je de situatie uit meerdere perspectieven bekijkt.

6. Maak regelmatig gebruik van de STARR-methode zodat je er handigheid in krijgt. Bovendien is dit een goede manier om je ontwikkeling over de tijd te kunnen analyseren.

7. Zorg dat uit je reflectieverslag duidelijk blijkt wat je hebt geleerd en wat je nieuwe doel is. Dit is tenslotte de bedoeling en bovendien haal je zo het maximale uit je reflectie. Soms wordt hiervoor een extra T aan de methode toegevoegd. Deze staat voor transfer of toepassing en helpt je na te denken hoe je het geleerde kunt en wilt gebruiken in de toekomst na jouw reflectie met de STARR-methode.